Deyim Aktarması Nedir? Örnekle Anlatım ve Çıkmış Soru

Deyim aktarması, yine Türkçe derslerinde ve sınav sorularında karşımıza çıkan bir türdür. Anlam aktarması olarak bilinir. Herhangi bir kelime, sözcük başka bir nesne yerine kullanılır. Bu kimi zaman insani bir özelliğin doğaya, doğaya ait bir anlamın da insana aktarılmasına verilen isimdir.

Bu yazıda ve Deyim Aktarması Nedir Örnekle Anlatım Çıkmış Soru Deyimler Türkçe Dil Bil konusunda detaylar bulabilirsiniz.

Doğadaki canlı ya da cansız varlıklarla ilgili bir şey anlatılırken insanlar için kullanılan bir özellik diğer varlıklara aktarılabilir, bu durumun tam tersi de olabilir buna deyim aktarması denir.

Örneğin, Türkler için bozkurt benzetmesi kullanılır. Bozkurt gibi özgür bir milletiz, o yüzden onların bu bağımsızlığı bizim millet için kullanılmıştır.

Öfkeli rüzgarlar adeta ağaçları azarlıyordu. Öfke insana özgü bir eylemdir, burada şiddetli rüzgârı anlatmak için insana ait bir özellik rüzgar için kullanmıştır. Ayrıca azarlamak, yani dalları çok sallanıyordu, karşısında titriyordu gibi bir anlam çıkıyor. Azarlamak da insana aittir ve ağaçlara aktarılmıştır.

90 yaşındaydı ama çınar ağacı gibi dimdik ayakta duruyor. Burada yaşlı bir insanın dinç görünmesi, çınar ağacı gibi dayanıklı bir ağaca benzetilmiş. Doğadaki özellik insan için kullanılmıştır.

5 duyumuz var ve bunlar arasında da aktarmalar yer alabilir ki bu da deyim aktarmasına girmektedir. Ben bu odaya ne zaman girsem bu koku genzimi yakıyor. Yakma aslında dokunmayla ilgilidir, ama kokuyla ilgili bir olay dokunmayla yer değiştirmiştir.

Somutlaştırma yaparak da deyim aktarması yapmak mümkündür. Oraya koydum olmadı, buraya koydum yine olmadı… Aslında bir olayı çözülmeye çalışılıyor ama ne yapsa da olmuyor. Burada problem soyut bir kavramken somut maddeye çevrilmiş, bir yerden bir yere koyulan nesne olmuş ama yine de çözüm bulamamıştır.

Deyim Aktarması ÖSS’den Çıkan Örnek Bir Soru

(I) Sonbahar, kendisinden sonra gelecek kış mevsiminin gizli telaşını yaşatıyor doğaya. (Telaş etmek insanlara özgüdür, doğaya aktarılmış)

(II) Amasra’da bir Roma yapıtı olan Kuşyakası Yol Anıtı sarı bir örtüyle kaplanıyor. (Burada herhangi bir aktarma yoktur)

(III) Hasankeyf’teki Artukoğulları zamanından kalma cami, minaresindeki son leyleği yolcu ediyor. (Yolcu etmek insanlara özgüdür ve doğaya aktarılmış)

(IV) Kaçkarlarda yağmur fazla mesai yapıyor. (Yağmurun diğer yerlere göre fazla yağması insana ait fazla mesai terimiyle deyim aktarmasına uğramış)

(V) Bolu Dağları’nda, Istrancalarda gezinirken yerlerde ağaç gövdelerinin hüzünlü yüzlerini, acılı bakışlarını görüyoruz. (hüzünlü yüz, acılı bakış, insani özellikler doğaya aktarılarak deyim aktarması yapılmış)

Bu parçanın numaralandırılmış cümlelerin hangisinde insana özgü bir nitelik doğaya aktarılmamıştır?

1. A) I B) II C) III D) IV E) V (2001-ÖSS)

(Cevap: B)