Tatlı Patates Nedir? Besin Değerleri ve Faydaları Nelerdir?

Tatlı patates nedir? Her ne kadar şehir yaşamına entegre olmuş olsak da konu yemek kültürü ve beslenme olduğu zaman köy yaşamını ön planda tutuyor ve benimsiyoruz.

Yazımızda ve Tatlı patates Besin değerleri Faydaları Sağlık Vitaminler Mineraller Diyet Kilo kontrolü hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Köy ortamında yetişmiş, içerisinde hiçbir katkı maddesi bulunmayan organik ürünler herkes tarafından tercih ediliyor. Bu organik yiyeceklerden son zamanlarda en popüler olanı ise tatlı patates. Bu besinin bilimsel adı Ipomoea batatas olsa da halk arasında kırmızı patates ya da tatlı patates olarak anılmaktadır.

Tatlı patates isim anlamıyla günlük hayatımızda sıklıkla kullandığınız patatese benzese de tat olarak çokça farklılık göstermektedir. İçerisinde nişasta bulunmasına ve şekil olarak sofralarımızdaki patatesi andırsa da bilimsel araştırmalar bu patatesin bu zamana kadar tükettiklerimizden çok daha farklı olduğunu ortaya koyuyor.

Tatlı patatesi diğer tüm patateslerden ayıran özelliği isminden de anlaşılacağı üzere tatlı ve kırmızıya dönük bir renge sahip olmasıdır. Rengi kırmızıya dönük olan tatlı patates farklı kesimlerde yeşil renkteyken de tüketilebilir.

Bu patates loblu görünüme sahip olduğu için kalp şeklini de andırmaktadır. Köklü bir renge sahip olan tatlı patates köklü yapıda yetişmekte ve bu kökün rengi yetiştiği bölgeye göre sarı, kırmızı , kahverengi, turuncu, mor ve bej gibi değişiklikler gösterebilmektedir. Tatlı patatesi kestiğimiz zaman da karşımıza kırmızı, turuncu, sarı, pembe ve mor renklerinde bir kısım çıkabilmektedir.

Bu renkler patatesin yaşadığı toprağın nem özelliklerine göre değişiklikler gösterebilmektedir. Tatlı patates ilk olarak Amerika’nın trapikal bir bölgesi olan Ipomoea batatas isimli yerde keşfedildiğinden bilimsel ismini de oradan almaktadır. Tatlı patates bitkisinin yaklaşık 50 cinsi ve 1000’den fazla türü vardır. Bu türlerin çoğu zehirlidir. Sadece birkaç türünde zehir bulunmamaktadır. Bu türlere de o yüzden tatlı patates adı verilir. Tatlı patatesler süs bitkisi olarak da yetiştirildiği için bahçelik alanlarda rahatlıkla bakımı sağlanabilmektedir.

 

Tatlı Patatesin Yetiştirilme Koşulları

 

Tatlı patates bitkisi soğuk havalardan hoşlanmaz. Ortalama 24 derece oda sıcaklığında bol miktarda güneş ışığını ve geceleri ılık olan havaları seven tatlı patatesler yetiştirilme esnasında yağmur sularına da ihtiyaç duyar. Bu koşullar sağlandığı müddetçe tatlı patateslerin olgunlaşma işlemi altı ayda tamamlanmaktadır.

Toprakta çok böcek bulunan ortamlarda tarım ilaçlarına gerek duyulabilmekle birlikte tatlı patatesler birçok farklı toprak türünde yetişebilmektedir. Fakat tatlı patatesler alüminyum vb. Metallerin toksisitelerine karşı çok hassastır ve metalce zengin olan topraklarda büyüyemezler.

Günümüzde birçok ülkede ise don ve ani mevsim değişikliklerinden etkilenmemesi için tatlı patatesler seralarda yetiştirilebilen tarım ürünleridir. Amerika’nın özellikle güneydoğu kısımlarında çok tüketilen bir tarım ürünü olmasına karşın ülkemiz dahil bir çok ülkede kullanımı günden güne artan tatlı patatesler normal patateslerle benzer saklama koşullarına sahiptirler ve aşırı soğuklarda bozulabilirler.

Dünyada en verimli tatlı patates üretilen iki ülke ise Senegal ve İsrail’dir. Ülkemizde çok bilinen bir bitki olmamasına karşın 2004 yılı istatistiklerinde dünyada 127 milyon ton tatlı patates üretilmiştir ve en çok üretim Çin’de olmuştur.

Fakat çok besleyici olması dolayısıyla Çin’de üretilen tatlı patateslerin yarısı hayvancılıkta yem üretimi için kullanılmaktadır. En çok tüketilen ülkelerin başında da Güney Amerika’daki ülkeler gelmektedir. Günümüzde Amerika’daki en çok üretim ise kuzey eyaletlerinde olmaktadır ve bu yüksek üretim ülke ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.

 

Tatlı Patatesin Besin İçeriği

 

Çiğ tatlı patates, basit nişastaların yanı sıra, karmaşık karbonhidratlar, diyet lifi ve beta-karoten bakımından zengindir. Bunlara ek olarak diğer besin maddelerini de barındırır: B5 vitamini, B6 vitamini ve manganez vb.

Pişirme ile ortalama besin ögelerinin %24’ünü kaybetse de yine de yüksek besleyici özelliğe sahiptir. Genel olarak koyu renkli tatlı patatesler açık renklilere göre daha besleyicidir ve Afrika’daki açlık için Afrika kıtasında çok üretilmeye çalışılmaktadır.

Yapılan bir araştırmaya göre tahılların birçoğundan daha fazla yenilebilir enerji ve protein verimi olan tatlı patates besin yoğunluğu konusunda da tahılları geride bırakmaktadır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, tatlı patates, tarım arazisi açısından yetişen en verimli temel gıda olarak değerlendirilmiştir.

Tatlı Patates Nasıl Pişirilir?

 

Tatlı patates yemeği nasıl pişirilir? Doğal olarak şekerli bir sebze tatlı patatesin özellikle çocuklar tarafından çok sevilen balkabağı ve patates arası bir tadı vardır. Tatlı patates nasıl yenir?

Dünya mutfaklarında yaygın olarak kullanılan tatlı patates ile yapılan pek çok farklı yemek çeşidi vardır. Bu tatlı patates yemekleri kızartma, haşlama, fırında, közleme olabilir, püresi, garnitürü, çorbası, salatası ve pek çok yemeği yapılabilir. İyice yıkanmış kabukları yenebilir.

Tatlı patates tarifi şu şekildedir:

Tatlı patates buharda pişirilince veya haşlanınca vitaminini kaybetmemektedir. Tatlı patatesin önerilen en lezzetli,  besin değerlerini maksimize eden pişirme şekli patateslerin yaklaşık bir santim kalınlığında dilimlenerek buharda 7 dakika pişirildikten sonra tarçın, öğütülmüş muskat (hint cevizi) ve/veya karanfil ile tatlandırılmasıdır.

Ayrıca buharda pişirilmiş veya haşlanmış tatlı patateslerin üzerine sonradan biraz zeytinyağı eklenerek yenmesi de önerilen bir tüketim şeklidir.

Tatlı Patatesin Besin Değeri Ve Faydaları

 

Tatlı patatesin faydaları nelerdir? Büyümede en önemli vitaminlerden olan zengin A vitamini içeriği, kolay sindirilmesi ve düşük alerji riski özelliğiyle tatlı patates bebek beslenmesinde önerilen ilk ve en önemli besinlerden birisidir.

Tatlı patates vücutta A vitamini üretimine yardımcı olan beta-karoten bakımından zengindir. A vitamini, C vitamini, yoğun olarak B6 vitamini ile diğer B kompleks vitaminlerini içerir. Ayrıca bakır, manganez, lif, fosfor ve potasyum içerir. İç kısmının rengi sarı veya turuncu olan bir tatlı patates çeşidinin 100 gramı kişinin ortalama günlük A vitamini ihtiyacının birkaç katını, C vitamini ihtiyacının ise yaklaşık yarısını karşılamaktadır.

Sahip olduğu bu zengin ve dengeli besin içeriği nedeniyle az gelişmiş ülkelerdeki yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarını azaltmak için tatlı patatesin üretim ve tüketiminin artırılması yönünde projeler geliştirilmektedir.

Şaşırtıcı gelse de tatlı patates, şeker hastaları için yararlıdır. Kan şekerini düzenleyici etkisi vardır.

Düşük glisemik indeks değerine sahip olan tatlı patates yendiği zaman kan şekerini yavaş yavaş yükseltir ve uzun süre aynı seviyede kalmasını sağlayarak açlık hissi duyulmasını engeller. Tatlı patates tüketimi karaciğer, cilt ve prostat kanseri riskini azaltır. Kalp krizi riskini düşürücü etkisi vardır.

Beta karoten bakımından zengin olan tatlı patates bağışıklık sistemini güçlendirir, kanser ve yaşlanma etkilerine karşı mücadele eder. Göz ve karaciğer hastalıklarına karşı son derece yararlıdır. Zengin lif ve magnezyum içeriği ile sindirim sistemi için mükemmel bir besindir.

Kolesterolü düşürür, bağırsakların sağlıklı çalışmasına katkıda bulunur ve uzun süre tokluk hissi vererek zayıflamaya yardım eder. Demir eksikliği, astım, romatizma ve cilt sorunlarının tedavisinde etkilidir.

Tatlı Patates Suyu Faydaları

Tatlı patates suyu faydaları nelerdir? Bunlar sırasıyla;

–        Beyin ve göz sağlığında en etkili olan besin A vitaminidir. A vitamini sayesinde bu yerlerde oluşan hastalıkların yaşanma riski azalır. Havuç bu bakımından etkili bir besindir. Ancak bir orta boy tatlı patates 10 havucun sağladığı A vitaminin yüzde 50’sini karşılamada etkilidir.

–        Tatlı patates olarak adlandırılsa da içeriğinde şeker oranı oldukça düşüktür. Bu özelliği bakımından şeker hastalarının da tüketmesinde sakınca yoktur.

–        Kandaki şeker oranını düzenleyerek şeker indeksinin yükselmesini engeller. Aynı zamanda kan hücrelerini dengede tutarak tansiyonun düşmesi ya da yükselmesini de engeller.

 

Beta-karoten bakımından zengin olan tatlı patates suyunun faydaları arasında, cilt sağlığına da fayda sağlaması da vardır. Eski yıllarda kadınlar özellikle bu patates çeşidinin suyu ile tonik yapıp kullanırlarmış. Ciltteki tüm ölü hücreleri temizleyerek kırışıklık yıpranmanın yanı sıra sivilce ve akne oluşumunu da önler

23078