Apse Nedir, Nasıl Geçer, Tedavi Edilir?

Apse Nedir?

Apse ya da abse deri yüzeyinde veya organlarda çıkan, pembeden kırmızıya dönük renkli şişliklerdir. Apseler genellikle irinle ya da yarı saydam bir sıvıyla doludur ve bakteriler nedeniyle oluşur. Bazı apseler elle hissedilebilir. Kıl kökü iltihaplanması sebebiyle oluşan apselere ise çıban denir.

Vücudun her yerinde görülebilen apselerin en sık görüldüğü yerler sırt, yüz, diş, vajina, rektal bölge, omuzlar ve kalçadır. Bazı durumlarda kıl köklerinin yoğunlukta olduğu koltuk altı ya da kasık gibi bölgelerde de apse görülebilir. Çoğu apse zararsızdır ve herhangi bir tedaviye gerek kalmadan kendi kendine iyileşir. Doktor tarafından reçete edilen veya önerilen kremler ve ilaçlar küçük ve ciddi olmayan apselerin tedavi sürecinde kullanılabilir.

Bazı vakalarda ise apseyi tedavi etmek normalden daha zordur ve cerrahi yöntem ya da drenaj gerekebilir. Nadiren de olsa tedavi edilmeyen apselerin ölüm ile sonuçlanabildiği gözlemlenmiştir. Diğer enfeksiyon sorunlarından farklı olarak antibiyotikler apse tedavisinde tek başına yeterli olamayabilir. Bazı durumlarda apsenin bir doktor tarafından açılıp boşaltılması gerekir. Kimi zaman apse kendi kendine akıp boşalabilir ancak genellikle doktor yardımıyla sıcak kompres uygulamasından sonra cerrahi yöntem ve drenaj işlemi yapılır.

Apse Belirtileri

• Derinin altında ele gelen sert bir kitle
• Apse oluşan bölgede acı ve hassasiyet
• Apse oluşan bölgede sıcaklık ve kızarıklık
• Apse oluşan bölgede gözle görülebilen sarı ya da beyaz irin
• Ateş
• Titreme

Bazı apse türleri tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon derinin altındaki başka dokulara ve hatta kan dolaşımına bile yayılabilir. Böyle bir durumda apse daha derin dokulara yayılır, ateş ve hastalık hissi gelişebilir.

Apse Neden Olur?

Birçok apse türü bakteri kaynaklı enfeksiyonlar nedeniyle oluşur. Bakteriler vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi etkilenen bölgeye enfeksiyonla savaşmak için beyaz kan hücreleri gönderir. Bu hücreler bakterilerle savaşırken yakınlardaki bazı dokular ölür ve bir delik oluşturur, bu deliğe irin dolar ve böylece apse oluşur. Oluşan bu irinin içinde ölü dokular, beyaz kan hücreleri ve bakteriler bulunur.

Bakteri : Staphylococcus adındaki bakteri apseye neden olan en yaygın enfeksiyon türüdür. Bu bakteri kıl kökünden ya da bir kesik veya yara içerisinden vücuda girdiğinde apse gelişimine neden olur. Eğer aşağıdaki durumlardan birine sahip olunması halinde bakteriyel enfeksiyon oluşma riski yüksektir:

• Enfeksiyon taşıyan bir bireyle yakın temas olunması halinde
• Akne ya da egzama gibi kronik deri hastalıkları mevcutsa
• Diyabet hastalığı varsa
• HIV gibi enfeksiyonlar nedeniyle zayıf bir bağışıklık sistemi varsa
• Kişisel hijyene dikkat edilmiyorsa

Kıl kökü iltihabı : Kıl kökünün iltihaplanması çıban formundaki apselere neden olabilir. Eğer kıl kökü derinin içinde sıkışır ve dışarı çıkamaz ise kıl kökleri iltihaplanabilir, genellikle tıraş sonrası bu durum görülür.

Derinin içinde sıkışan kıl kökleri halk arasında kıl dönmesi olarak adlandırılır. Kıl dönmesi enfeksiyon gelişimine neden olabilir. Ayrıca yeterince temizliğine önem verilmemiş havuz ya da jakuzilere girmekte bu duruma sebep olabilir.

Apse Nasıl Geçer?

Önemsiz apseler genellikle tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden akar, küçülür ya da kuruyup yok olurlar. Ancak daha ciddi apselerin tedavisinde antibiyotik kullanılabilir ya da drenaj işlemi gerekebilir. Apse drenajı yönteminde ise genellikle derinin altına bir iğne sokulur ya da apsenin üzerinde ufak bir kesik oluşturulup apsenin içindeki irin boşaltılır.

Evde Apse Tedavisi

Çoğu ciddi olmayan apse evde tedavi edilebilir. Apse olan bölgeye sıcak kompres yapmak apsenin küçülüp akmasına yardımcı olacaktır. Sıcak kompres için ılık bir bez ile apsenin üzerine çok az baskı uygulanır. Bir bez ılık suya batırılabilir ve fazla su sıkılıp apseli bölgeye konulabilir.

Apse Drenajı

Eğer apse evde uygulanan tedavi yöntemi ile geçmiyor ve daha da kötüleşiyorsa bir doktora başvurulmalıdır. Doktor drenaj işlemi uygulamaya karar verebilir. Apse drenajı işleminde doktor apse bulunan bölgeyi uyuşturarak apsede bir kesik açıp içerideki irinin akmasını sağlar. İşlem sonrası oluşacak yara çeşitli cerrahi materyaller ile kapatılır ve yaranın iyileşmesiyle apsenin tekrarlamaması sağlanır. Müdahaleden sonra bölgenin enfeksiyon kapmaması için antibiyotik reçete edilir.

Antibiyotik Tedavisi

Ciddi apse vakaları genellikle antibiyotik ilaçlar ile tedavi edilir. Eğer aşağıdaki durumlardan birine sahip olunması halinde doktor dicloxacillin ya da cephalexin gibi antibiyotikler reçete edebilir:

• Yüzde apse varsa
• Deri altı yangısı varsa
• Birden çok apse gelişmişse
• Bağışıklık sistemiyle ilgili bir hastalık mevcutsa

Apseden Korunma Yöntemleri

Apseden tam anlamıyla korunmak mümkün olmayabilir ancak riski azaltmak için uygulanabilecek bazı yöntemler mevcuttur. Apseye sebep olan bakteriyel enfeksiyon riskinizi azaltmak için şu yöntemler uygulanmalıdır:

• Eller sık sık yıkanmalıdır
• En küçük kesikler ve yaralar bile bol su ve sabunla yıkanmalı sonrasında antibakteriyel krem sürülmelidir.
• Kesikler ve yaralar sarılmalıdır.

Ayrıca, çarşaflar, havlular, diş fırçası, tıraş bıçağı, makyaj malzemeleri ve kıyafetler gibi kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak da riski azaltabilir. Eğer vücutta yara ya da kesik varsa çarşaflar ve havluları kaynar su ve deterjanla yıkanmalı ve ütülenmelidir.

Apsenin içindeki irini sıkarak çıkarmaya çalışmak son derece sakıncalı bir durumdur. Bu apsenin içindeki bakterinin diğer bölgelere yayılmasına neden olabilir. Bacaklar, yüz, koltuk altı ya da bikini bölgesi tıraş edilirken dikkatli olunmalıdır. Kesik oluşması halinde hemen bol su ve sabunla yıkayıp antibakteriyel krem sürülmelidir.

Apse Türleri Nelerdir?

Anorektal (perianal) apse: Anüs ve rektum bölgesinde oluşan apsedir.

Bartholin apsesi (kisti): Vajinanın girişinde her iki tarafta bulunan Bartholin bezlerinde gelişen apsedir.

Beyin apsesi (kisti): Nadir görülen ancak ölümlere sebep olabilen, kafatası içinde oluşan apsedir.

Diş apsesi: Diş etlerinde gelişen apsedir.

Peritonsillar apse: Bademcikte ya da boğaz bölgesinde ortaya çıkan apsedir.

Pilonidal apse: Kuyruk sokumu bölgesinde gelişen, genellikle kıl dönmesinden kaynaklanan apsedir.

Spinal kord apsesi: Spinal kordda gelişen apsedir.

Ameliyat sonrası oluşan apseler: Cerrahi operasyonlardan sonra yarada gerçekleşen komplikasyonlar sonucu çıkan apselerdir.

76399